พืชพรรณทั้งหลายในโลกล้วนงอกงามได้ด้วยธาตุอาหารตามธรรมชาติจากน้ำฝนและเศษซากอินทรียวัตถุที่ทับถมย่อยสลาย แต่พรรณไม้ที่เรานำมาปลูกเลี้ยง ปุ๋ยเคมีโดยเฉพาะไม้ประดับกระถางชนิดต่าง ๆ นั้นอยู่ในพื้นที่จำกัด เมื่อเลี้ยงได้ไม่นานรากพืชก็ดูดซึมธาตุอาหารในดินไปจนหมด ด้วยเหตุนี้เราจึงจำเป็นต้องให้ “ปุ๋ย” และอาหารเสริมบางอย่างเพื่อช่วยบำรุงและเพิ่มความแข็งแรงแก่พืช ปุ๋ยเคมี
ปุ๋ยที่นิยมใช้โดยทั่วไปมีอยู่ 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยชีวภาพ ในที่นี้ขอกล่าวถึงเฉพาะปุ๋ยเคมี ซึ่งนิยมใช้กับการปลูกไม้ดอกไม้ประดับชนิดต่าง ๆ เนื่องจากมีข้อดีคือเป็นปุ๋ยที่มีปริมาณธาตุอาหารมาก แม้ใช้ในปริมาณเพียงเล็กน้อย ก็เพียงพอต่อการเจริญเติบโตของพืชแล้ว ทั้งยังใช้ง่าย และหาซื้อได้สะดวกด้วย เพื่อให้สามารถใช้ปุ๋ยเคมีได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ foromarbella พามาทำความรู้จักปุ๋ยเคมีกันก่อน
ปุ๋ยเคมีคืออะไร
ปุ๋ยเคมี (Chemical Fertilizer)คือ ปุ๋ยที่ได้จากสารอนินทรีย์หรืออินทรีย์สังเคราะห์ รวมถึงปุ๋ยเชิงเดี่ยว ปุ๋ยเชิงผสม และปุ๋ยเชิงประกอบ ตลอดถึงปุ๋ยอินทรีย์ที่มีปุ๋ยเคมีผสมอยู่ด้วย แต่ไม่รวมถึงปูนขาว ดินมาร์ล ปูนพลาสเตอร์ หรือยิปซัม โดโลไมต์
ปุ๋ยเคมี มีปริมาณธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช โดยธาตุอาหารหลักที่พืชต้องการมี 3 ตัว คือ ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซียม (K) รวมเรียกกันว่า ปุ๋ยเอ็นพีเค (N-P-K) ส่วนธาตุอาหารที่สำคัญรองลงมา คือ แคลเซียม (Ca) แมกนีเซียม (Mg) และซัลเฟอร์ (S) หรือกำมะถัน โดยหน้าที่ของธาตุอาหารต่าง ๆ สรุปย่อ ๆ ได้ดังนี้
– ไนโตรเจน ช่วยบำรุงใบ ทำให้ต้นเติบโตเร็ว อวบอ้วน ใบสีเขียวสด
– ฟอสฟอรัส ช่วยกระตุ้นตาดอก สร้างรากฝอย รากแขนง ที่ช่วยดูดน้ำและธาตุอาหารในขณะที่ยังเล็ก
– โพแทสเซียม ช่วยสร้างคาร์โบไฮเดรตให้กับไม้หัว สร้างน้ำตาลทำให้ผลไม้หวาน ต้นแกร่ง แข็งแรง ทนต่อโรค ช่วยให้สีดอกสดขึ้น
– แคลเซียม ทำให้ผนังเซลล์แข็งแรง ก้านและดอกแข็งแรง ช่วยเคลื่อนย้ายและเก็บคาร์ดบไฮเดรตและโปรตีน
– แมกนีเซียม ทำให้ใบเขียว เพราะเป็นองค์ประกอบของคลอโรฟิลล์ ช่วยดูดฟอสฟอรัสและเคลื่อนย้ายน้ำตาล
– ซัลเฟอร์ ช่วยสร้างโปรตีนและกรดแอมิโน สังเคราะห์คลอโรฟิลล์ ทำให้ดอกสีสวย
ที่กล่าวนี้เป็นเพียงหน้าที่ของธาตุอาหารคร่าว ๆ ยังมีหน้าที่มากกว่านี้และสลับซับซ้อนมาก นอกจากธาตุอาหารหลักและธาตุอาหารรองแล้ว ก็ยังมีธาตุอาหารเสริมอีกหลายชนิด เช่น โบรอน (Br) เหล็ก (Fe) แมงกานีส (Mn) โมลิบดินัม (Mo) สังกะสี (Zn) ฯลฯ ซึ่งทำหน้าที่ต่างกันไป โดยธาตุอาหารเสริมเหล่านี้จำเป็นกับพืช แต่ต้องการปริมาณน้อยมาก ถ้าขาดตัวใดตัวหนึ่ง จะทำให้พืชมีอาการผิดปกติ เช่น ใบเหลือง ใบลีบ เป็นต้น วิธีแก้ไขคือ ให้ปุ๋ยที่มีธาตุอาหารเสริมแก่พืชนั้น
ปุ๋ยเคมีมีกี่ประเภท
ปุ๋ยเคมีสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ
- ปุ๋ยเชิงเดี่ยว หมายถึง ปุ๋ยเคมีที่มีธาตุอาหารหลักธาตุเดี่ยว ได้แก่ ปุ๋ยไนโตรเจน (N) ปุ๋ยฟอสเฟต (P) และปุ๋ยโพแทส (K)
- ปุ๋ยเชิงประกอบ หมายถึง ปุ๋ยเคมีที่ทำขึ้นด้วยกรรมวิธีทางเคมี และมีธาตุอาหารหลักอย่างน้อย 2 ธาตุขึ้นไป
- ปุ๋ยเชิงผสม หมายถึง ปุ๋ยเคมีที่ได้จากการผสมปุ๋ยเคมีประเภทต่าง ๆ เข้าด้วยกัน เพื่อให้ได้ธาตุอาหารในปริมาณตามต้องการ
ปุ๋ยเคมีที่นิยมใช้กันทั่วไป มีแบบไหนบ้าง
ปุ๋ยเคมีที่นิยมใช้กันทั่วไปบางชนิดอยู่ในรูปของแข็ง ได้แก่ ปุ๋ยผง ปุ๋ยเกล็ด ปุ๋ยเม็ด และปุ๋ยอัดเม็ด บางชนิดอยู่ในรูปของของเหลวหรือปุ๋ยน้ำ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับกระบวนการผลิต นอกจากนี้ปุ๋ยเคมีแต่ละชนิดมีความสามารถในการละลายน้ำหรือการปลดปล่อยธาตุอาหารให้แก่พืชแตกต่างกัน ดังนี้
– ปุ๋ยละลายเร็ว เป็นปุ๋ยเคมีที่ละลายน้ำได้ดี พืชสามารถดูดใช้ได้ทันทีเมื่อใส่ลงดินหรือเมื่อละลายน้ำแล้วฉีดพ่นทางใบ ได้แก่ ปุ๋ยยูเรีย ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต และปุ๋ยผสมสูตรต่าง ๆ ที่ใช้เป็นปุ๋ยทางใบ เช่น ปุ๋ยสูตร 12-60-0, 10-50-10 และ 10-20-30 เป็นต้น
– ปุ๋ยกึ่งละลายช้าละลายเร็ว เป็นปุ๋ยเคมีที่มีส่วนประกอบบางส่วนละลายน้ำได้ดี และบางส่วนไม่ละลายน้ำ เช่น ปุ๋ย PAPRซึ่งมีส่วนผสมของฟอสฟอรัสในรูปและสัดส่วนต่าง ๆ
– ปุ๋ยควบคุมการปลดปล่อย หรือปุ๋ยสูตร 3 เดือน เป็นปุ๋ยเคมีที่มีการเคลือบเม็ดปุ๋ยด้วยสารเคลือบที่ไม่ละลายน้ำ แต่เมื่อมีน้ำผ่านเข้าไปจะทำให้สารเคลือบมีการยืดหยุ่นหรืออ่อนตัวลง และการปลดปล่อยของปุ๋ยจะทำงานผ่านชั้นเคลือบอย่างคงที่ต่อเนื่องและสม่ำเสมอ
สนับสนุนโดย ufa045.vip