เสื่อกกหรือที่คนอีสานเรียกว่า “สาด” เป็นเครื่องใช้ในครัวเรือนของคนในภาคอีสาน ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เสื่อกกเป็นหัตถกรรมพื้นบ้านที่ได้จากการนำต้นกกมาทอให้เป็นผืนยาวๆ แล้วเย็บต่อกันเป็นผืนเสื่อใช้สำหรับปูนั่ง ปูนอน ปูรับแขก แม้กระทั่งติดตัวไปเที่ยว การทอเสื่อกก เกิดขึ้นประมาณ 60 ปีแล้ว ส่วนใหญ่ทอเสื่อเพื่อใช้สอยในครัวเรือนสำหรับแลกเปลี่ยนกับสิ่งของเครื่องใช้ภายในครัวเรือนกันเองในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียง การทอเสื่อกกเป็นภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น ที่นำเอาต้นกกมาแปรสภาพให้เป็นเส้น ย้อมสี แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน เพื่อนำมาใช้ปูรองนั่งหรือนอน หรือทำธุรกรรมต่างๆต้นกกเป็นพืชธรรมชาติที่ขึ้นอยู่ทั่วทุกภูมิภาค และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำต้นกกมาแปรสภาพก็มีลักษณะคล้ายกัน หรือได้อิทธิพลทางความคิดที่ถูกถ่ายทอดต่อกันมา ทำให้เสื่อกกถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่งต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในอดีต
ในอดีตชาวไทยเบิ้งบ้านโคกสลุงมีความเป็นอยู่ที่ใช้ชีวิตร่วมกับธรรมชาติ จึงได้มีการคิดค้นเครื่องใช้ต่างๆขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นเครื่องจักสาน ทอผ้า ทอเสื่อ ซึ่งล้วนเป็นงานศิลปหัตกรรมที่เป็นภูมิปัญญาสืบสานกันมา เสื่อกก เป็นเครื่องใช้ในครัวเรือนไว้ปูนั่ง ปูนอน ใช้ในงานพิธีสำคัญ เช่น ทำบุญบ้าน งานแต่ง งานบวช จะใช้เสื่อปูไว้สำหรับให้พระสงฆ์นั่ง หรือถ้ามีแขกมาที่บ้านก็จะใช้เสื่อปูต้อนรับเพื่อให้เกียรติกับผู้มาเยือน ฉะนั้นทุกบ้านจึงทอเสื่อไว้ใช้เอง ในอดีตยังมีการเผาศพแบบกองฟอน ยังไม่มีเมรุเผาศพเหมือนปัจจุบัน เมื่อมีคนตายชาวบ้านจะใช้เสื่อปูรองศพและห่อศพ ซึ่งเป็นความเชื่อมาจนถึงทุกวันนี้ว่า ไม่ให้เอาเสื่อมาคลุมตัวเล่นเพราะใช้ห่อผีเท่านั้น ต้นกก ขึ้นเองในหนอง คลอง บึง รอบๆชุมชน เรียก กกนา เป็นกกพื้นบ้านที่คุณภาพดี ต้นอ่อนละมุนทอเป็นเสื่อจะนิ่มดี ปัจจุบันมีกกที่ทางการส่งเสริมให้ปลูกเพราะ โตไว ขยายพันธุ์ง่าย คือ กกราชินีหรือกกลังกา ลำต้นแข็งแรง นำกกที่จักแล้วมาถักทอเรียงร้อยเป็นผืนเสื่อ มีทั้งทอแบบเรียบง่ายไม่มีสีสัน หรือมีสีสันลวดลายสดใส การจักต้นกกให้เป็นเส้น ถ้าจักได้เส้นเล็ก ผืนเสื่อก็จะละเอียดเรียบสวยงาม อุปกรณ์
- ต้นกกที่จักเป็นเส้นเล็ก เอาไส้กกออก ตากแดดให้แห้ง สำรองไว้เพื่อนำมาทอเป็นลวดลายที่กำหนด หรือถ้าต้องการสีสันสดใส ก็ย้อมสีกกที่ต้องการเตรียมไว้
- ฟืมและกี่ทอเสื่อกก
- เชือกไนล่อนสำหรับขึ้นเครือเสื่อกก
- ไม้ยาวสำหรับสอดต้นกก
เครื่องจักสาน
เครื่องจักสานเป็นหัตถกรรมชนิดหนึ่ง ที่ชาวบ้านสร้างขึ้นมา เพื่อสนองประโยชน์ต่างๆ ในการดำรงชีวิต เครื่องจักสานบางชนิด มีคุณสมบัติพิเศษคือ ความงดงาม ซึ่งเป็นผลพลอยได้ จากการที่ได้สร้างขึ้นด้วยฝีมือประณีต จนมีรูปลักษณะ ที่ไม่น่าจะนำมาใช้สอยเลย ทั้งนี้เพราะเป็นการสร้างขึ้นด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ในบรรดางานหัตถกรรมประเภทต่างๆ เครื่องจักสานมีความเก่าแก่ที่สุดประเภทหนึ่ง ที่รู้จักกันดีในบรรดามนุษย์ทุกชาติ และทุกภาษา ในโลก เครื่องจักสานในระยะเริ่มแรกนั้น เข้าใจว่า มีลักษณะหยาบ แล้ววิวัฒนาการต่อมา จนทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ และภาชนะต่างๆ มีลักษณะประณีตขึ้นโดยลำดับ
การประดิษฐ์เครื่องจักสานเพื่อนำมาเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ ถือเป็นวัฒนธรรมร่วมที่สำคัญของคนไทย และชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์เครื่องจักสานเป็นของใช้สอยในชีวิตประจำวัน ที่สำคัญประเภทหนึ่งของคนในภูมิภาคนี้ ซึ่งมีภูมิปัญญาในการประดิษฐ์เครื่องจักสานมากมายหลายชนิดๆ โดยประดิษฐ์แตกต่างกันไป ทั้งรูปแบบ และขนาด เพื่อประโยชน์ในการใช้สอยที่แตกต่างกันไป
คนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เริ่มประดิษฐ์เครื่องจักสานมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ เมื่อเริ่มหยุดการเร่ร่อน และตั้งหลักแหล่งที่อยู่อาศัย จึงเริ่มคิดประดิษฐ์เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เครื่องจักสานที่สามารถใช้เป็นภาชนะใส่ของต่างๆ และเครื่องมือทุ่นแรง ที่ทำให้ชีวิตมนุษย์มีความสะดวกสบายขึ้น
แม้เราจะไม่พบเครื่องจักสาน ที่เป็นหลักฐานจากแหล่งขุดค้นทางโบราณคดีในประเทศไทย เนื่องจากเครื่องจักสาน ผลิตจากวัสดุธรรมชาติที่ย่อยสลายได้ง่าย แต่ด้วยสภาพแวดล้อมต่างๆ ทำให้นักประวัติศาสตร์เชื่อว่า คนในดินแดนที่เป็นประเทศไทย รวมถึงภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในปัจจุบัน รู้จักประดิษฐ์เครื่องจักสานเพื่อใช้งาน ก่อนรู้จักการทำเครื่องปั้นดินเผา โดยสันนิษฐานจากลวดลายของเครื่องปั้นดินเผาว่า มีทำลวดลายให้คล้ายคลึงกับการสานลายของเครื่องจักสาน
สนับสนุนโดย ufabet72s.com